Alerto sa Tigdas:

Protektado ka ba? 

Ang tigdas ay isa sa pinakanakakahawang sakit na nakakaapekto sa mga tao. Maaari itong malalang sakit para sa mga taong buntis. Ang tigday ay halos lubusang maiiwasan gamit ang bakunang measles-mumps-rubella (MMR).  

Mula sa pinakamababa sa 2000, ang mga kaso ng tigdas ay dumarami sa mga kamakailang taon. Ang karamihan ng mga naulat na kaso ay nangyayari ngayon sa mga taong hindi nabakunahan o hindi nakumpleto ang mga pagbabakuna nila bilang mga bata.  

Ang tigdas ay maaaring malalang sakit para sa mga taong buntis. Ang mga buntis na indibidwal na may tigdas ay mas malamang na magkaroon ng mga kumplikasyon ng tigdas, tulad ng pulmunya. Ang pagkakaroon ng tigdas ay nagpapataas din sa peligro ng mga problema sa pagbubuntis tulad ng preterm na panganganak, mababang timbang sa pagkapanganak, mga impeksiyon sa mga bagong panganak, stillbirth, at makunan.   

Narito ang kailangan mong malaman tungkol sa tigdas at kung paano protektahan ang sarili mo at ang iyong sanggol.   

  • Ang tigdas ay dulot ng virus na madaling kumakalat. Ang virus ay maaaring manatili sa hangin nang hanggang 2 oras matapos umubo o bumahing ang nakakahawang tao. Isang nakakahawang tao lang ay maaaring magdulot ng 14 hanggang 18 karagdagang mga kaso ng tigdas.

  • Ang pagkalantad sa tigdas ay nangangahulugan na ang pagiging nasa parehong kuwarto nang magkasabay o sa loob ng 2 oras ng taong may tigdas.

  • Ang mga sintomas ng tigdas ay maaaring magsimula saanman mula 6 hanggang 21 araw matapos malantad sa virus, bagaman 11 hanggang 12 araw ang karaniwan. Ang tao ay maaaring magsimulang magkalat ng virus sa ibang tao bago sila magkaroon ng mga sintomas.

    Maraming tao ang walang sintomas o banayad na mga sintomas lang. Kapag naganap ang mga ito, ang mga senyales at sintomas ay maaaring lumabas sa sumusunod na ayos:

    • Araw 1 hanggang 2: Maaaring maganap ang lagnat, ubo, tumutulong ilong, at sore eyes. Maaaring masyadong tumaas ang lagnat (mag-spike) sa 104 o mas mataas.

    • Araw 3 hanggang 5: Ang pagbubutlig ay magsisimula sa mukha at kumakalat pababa sa leeg, itaas at ibabang trunk, at mga braso at binti. Maaaring mag-spike ang lagnat sa 104 o mas mataas.

    • Araw 6 hanggang 7: Magsisimulang mawala ang pagbubutlig sa pagkakasunod-sunod ng paglabas nito.

    Ang mga kumplikasyon ng tigdas ay nagaganap sa mga 3 sa 10 tao ay kasama ang mga impeksiyon sa tainga, pagkabulag, pulmunya, at pamamaga ng utak. Sa Estados Unidos, ang pagkamatay mula sa tigdas ay bihira pero maaaring mangyari. Sa mga ibang bansa, ito ay kasing taas ng 15%.

  • Ang mga taong buntis na may tigdas ay may dagdag na peligro ng pulmunya, pagkaka-ospital, at pangangailangan sa suporta sa paghinga. Mapapataas din ng tigdas ang peligro ng mga kumplikasyon sa pagbubuntis, kasama ang makunan, patay ang pinanganak, mababang timbang ng pinanganak, at pagiging premature.

  • Protektado ka laban sa tigdas kung mayroon kang nakasulat na tala ng isa sa sumusunod:

    • Nagkaroon ka ng 2 dosis ng bakuna sa tigdas bilang bata

    • Nagkaroon ka ng isang dosis ng bakuna sa tigdas bilang adult

    • Nagkatigdas ka bilang bata

    • Nagpasuri ka ng dugo na nagpapakita na immune ka sa tigdas

    • Pinanganak ka bago ang 1957

    Kung wala kang nakasulat na tala ng isa sa itaas, dapat kang makakuha ng 1 dosis ng bakunang MMR bilang isang adult.

  • Ang MMR ay naglalaman ng buhay, mahinang anyo ng birus ng tigdas. Ang mga taong buntis ay hindi dapat kumuha ng MMR habang buntis. Maaari mong kunin ang bakunang MMR:

    • Bago magbuntis, at maghintay ng 4 na linggo man lang matapos kunin ang bakunang MMR para mabuntis

    • Anumang oras matapos maipanganak ang sanggol mo

    Ang pagbabakuna habang buntis ay ligtas. Ang mga miyembro ng pamilya mo ay maaaring ligtas na mabakunahan ng MMR; hindi nila maipapasa ang virus sa iyo.

    • Tawagan ang iyong propesyonal sa pag-aalaga ng kalusugan. Magtatanong sila kung mayroon kang nakasulat na tala ng pagbabakuna. Kung hindi, maaari kang magpasuri ng dugo para malaman kung ikaw ay immune.

    • Kung may mga tala kang nagpapakita na nabakunahan ka, o makikita sa mga resulta ng pagsusuri sa dugo na immune ka, wala nang ibang pag-aalaga ang kailangan. Protektado ka laban sa tigdas.

    • Kung hindi ka protektado, ang gamot na tinatawag na immune globulin (IG) ay maaring ibigay sa loob ng 6 na araw mula malantad sa tigdas. Ang gamot na ito ay binibigay bilang iniksiyon o sa pamamagitan ng IV.

    • Kung hindi ka magkatigdas, dapat kang makakuha ng bakunang MMR matapos kang manganak sa sanggol mo.

Mga Larawan ng Tigdas

Pantal ng tigdas pagkatapos ng 3 araw. (CDC/PHL)

Pantal ng tigdas sa isang bata.(iStock)

Mga Kailangang Mabilis na Katotohanan 

  • Ang tigdas ay napakanakakahawang sakit na maiiwasan gamit ang bakunang measles-mumps-rubella (MMR).  

  • Ang tigdas ay maaaring malalang sakit para sa mga taong buntis, na mas malamang magkaroon ng mga kumplikasyong tulad ng pulmunya. Maaari itong magdulot ng mga problemang kaugnay ng pagbubuntis tulad ng preterm na panganganak, mababang timbang ng pinanganak, mga impeksiyon sa bagong panganak, pinanganak na patay, at makunan. 

  • Ang bakunang MMR ay karaniwang ibinibigay sa pagkabata. Ang unang dosis ay binibigay sa pagitan ng 12 hanggang 15 buwan ng edad at pangalawa sa pagitan ng 4 hanggang 6 na taong edad.  

  • Ang mga adult na hindi sigurado sa katayuan sa pagbabakuna nila at alinman sa walang nakasulat na tala na nabakunahan sila o wala silang nakasulat na katibayan ng immunity ay dapat magpabakuna. 

  • Dahil ang MMR ay buhay na bakuna, hindi ito dapat ibigay kapag buntis. Ang mga taong nakakakuha ng bakunang MMR ay dapat maghintay ng 4 na linggo man lang bago subukang mabuntis.  

   

Last Updated: April 2024